ὀρύσσω

ὀρύσσω
ὀρύσσω
Grammatical information: v.
Meaning: `to dig (up, in, out), to scrape, to bury'.
Other forms: att. -ττω, late -χω (Arat.), ipv. -γε (Seriphos), aor. ὀρύξαι, fut. ὀρύξω (Hom.), pass. aor. ὀρυχθῆναι, fut. ὀρυχθήσομαι, perf. ὀρώρυγμαι (IA.; w. prefix κατ-ώρυγμαι). Act. ὀρώρυχα (Att.), Aor. 2. ὀρυγεῖν, pass. ὀρυγῆναι (late).
Compounds: Often w. prefix, e.g. κατ-, δι-, ἀν-, περι-.
Derivatives: 1. backformation ὄρυξ, -υγος m. `pickaxe' (AP), usu. name of an Egyptian and Libyan (also Indian) gazelle or antelope (Arist., LXX), seemingly after the pointed horns, but rather folketym. transformed LW [loanword]; also name of a great fish (Str.; s. Thompson Fishes s.v.). Of the prefixcompp. κατ-ῶρυξ (ω comp. length.), -υχος `buried, dug in, underground', as subst. f. `grave' (trag.); dat. pl. κατω-ρυχέεσσι (λάεσσι, λίθοισι ζ 267, ι 185), rather metr. enlarged than from κατωρυχής; δι-ῶρυξ, -υχος, late mostly -υγος f. `ditch, channel, mine' (Ion., Th., Tab. Heracl., pap.). 2. (δι-, ὑπ-)όρυγμα n. `hole, grave' (IA.); 3. ὀρυγμός m. `id.' (Priene). 4. (δι-)ορυχή f. (-ωρ-) `the digging' (D., Delos), also -γή (LXX). 5. (κατ-, ἐπ-, ὑπ-)όρυξις f. `id.' (Arist.). 6. ὀρυκτή f. = ὄρυγμα (Ph.). 7. ὀρυκ-τήρ m. `miner' (Zeno Stoic.), -της m. `digger, tool for digging' (Aesop., Str.); (δι-) ορυκτρίς f. adjunct of χελώνη `mine protection roof' (Poliorc.). 8. ὀρυγεύς fossorium (Gloss.).
Origin: IE [Indo-European]X [probably] [868] *h₃reu-k-? `dig up, grub'
Etymology: The general basis of all verbal forms and derived nouns is a stem ὀρυχ-; the media in ὀρυγ- is secondary (cf. Schwyzer 715 a. 760); secondary is also the present ὀρύχω (Schw. 684 f.). -- Without exact agreement outside Greek. As ὀ- can be `prothetic', we can explain the primary yot-present ὀρύσσω from *ὀρυχ-ι̯ω \< *h₃rugh- and compare the nasalinfixed secondary formation Lat. runcō, -āre `weed out, root up', to which a.o. runcō, -ōnis m. `weeding hook', as well as Latv. rūkēt `dig, scrape'; also the primary Skt. luñcati `pluck off' (with l from IE r) can belong here. To be considered further several isolated verbal nouns, esp. from Celtic, e.g. Ir. rucht (\< *ruk-tu-) `swine', pop. *"grubber"; from Alban. rrah `excavation, reclaimed land' IE *rouk-so- (Restelli Ist. Lomb. 91, 475). The aspiration, seen only in Greek, can be expressive or analogical. -- (If one separates the velar as a formative element, we can compare οὑροί m. pl. `trench' (s.v.), ὅρος `boundary' ('-furrow'?), the instrument name ὀρυα, poss. also ὀρύα f. `intestine', prop. *"hole"?). Further forms w. rich lit. in WP. 2, 351 ff., Pok. 868ff.
Page in Frisk: 2,430-431

Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό). . 2010.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • ορύσσω — και ορύττω (ΑΜ ὀρύσσω, Α και δ. γρφ. ὀρύχω, αττ. τ. ὀρύττω) σκάβω, ανοίγω κοίλωμα στη γη με εκσκαφή, ανασκάπτω, κατασκευάζω όρυγμα («ἔκτοσθεν δὲ βαθεῑαν ὀρύζομεν ἐγγύθι τάφρον», Ομ. Ιλ.) αρχ. 1. (για τους ασπάλακες, τους τυφλοπόντικες) σκάβω… …   Dictionary of Greek

  • ὀρύσσω — ὀρύ̱σσω , ὀρύσσω dig pres subj act 1st sg ὀρύ̱σσω , ὀρύσσω dig pres ind act 1st sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ορύσσω — όρυξα, ορύχτηκα, ορυγμένος, ανοίγω με σκάψιμο, σκάβω: Ορύσσω τάφρο, υπόνομο …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • ὀρωρυγμένα — ὀρύσσω dig perf part mp neut nom/voc/acc pl ὀρωρυγμένᾱ , ὀρύσσω dig perf part mp fem nom/voc/acc dual ὀρωρυγμένᾱ , ὀρύσσω dig perf part mp fem nom/voc sg (doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ὀρωρυγμέναι — ὀρύσσω dig perf part mp fem nom/voc pl ὀρωρυγμένᾱͅ , ὀρύσσω dig perf part mp fem dat sg (doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ὀρωρυγμένον — ὀρύσσω dig perf part mp masc acc sg ὀρύσσω dig perf part mp neut nom/voc/acc sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ὀρωρυγμέναις — ὀρύσσω dig perf part mp fem dat pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ὀρωρυγμένη — ὀρύσσω dig perf part mp fem nom/voc sg (attic epic ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ὀρωρυγμένης — ὀρύσσω dig perf part mp fem gen sg (attic epic ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ὀρωρυγμένοι — ὀρύσσω dig perf part mp masc nom/voc pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ὀρωρυγμένος — ὀρύσσω dig perf part mp masc nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”